၂၀၁၄ ခုနှစ် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ ဆီးရီးယား ပြည်တွင်းစစ်ပွဲများကြားမှ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည့် အစ္စလာမ် မစ်နိုင်ငံတော် (IS) ကြောင့် ဥရောပ၌ အဆိုး ရွားဆုံးအကြမ်းဖက်ဝါဒထိုးနှက်ခံရသည့် နိုင်ငံက ပြင်သစ်ဖြစ် သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်က လူပေါင်းရာချီသေဆုံး ခဲ့ရသကဲ့သို့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်အထိလည်း ပြင်သစ်၌ အကြမ်းဖက် ဝါဒ အမြစ်မပြတ်သေးပေ။ တမန်တော်မိုဟာမက်ပုံကို ရုပ်ပြောင်ကာတွန်းရေးဆွဲခဲ့သည့် ချာလီဟတ်ဘ်ဒိုး သတင်းစာမှအစပြုကာ ကျောင်းဆရာတစ်ဦး ခေါင်းဖြတ်သတ်ခံခဲ့ရပြီး နောက်ဆက်တွဲ အကြမ်းဖက်မှုနှစ်ခု ထပ်မံဖြစ်ပွားခဲ့သည်။
တစ်ပတ်အတွင်း အကြမ်းဖက်မှု သုံးကြိမ်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး လူလေးဦးသေဆုံးခဲ့သော ပြင်သစ်အကြမ်းဖက်မှုအပြီး ဝမ်းနည်းခြင်း အထိမ်းအမှတ်အခမ်းအနားများ ပြုလုပ်နေချိန် သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ သစ္စာတော်ခံ နိုင်ငံခြား ရေးဝန်ကြီး မိုက်ပွန်ပီယိုက ပြင်သစ်သို့ ၎င်း၏နောက်ဆုံးခရီးစဉ် အဖြစ်ရောက်ရှိနေပြီး အကြမ်းဖက်မှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရသူများကို ဆုမွန်ကောင်းတောင်း ပေးနေသည်။
မိုက်ပွန်ပီယို၏ပြင်သစ်ရောက်ရောက်ချင်း တွစ်တာ ပေါ်တက်လာသည့် နှုတ်ဆက်စကားက အရင်းနှီးဆုံး မဟာမိတ်ပြင်သစ်နှင့် အမေရိကန်တို့ ခိုင်မာသောဆက်ဆံရေးက အားလျော့သွားလိမ့်မည်မဟုတ်ဆိုသည့် စာသားဖြစ်ကာ ပြင်သစ်သမ္မတ မက်ခရွန်က မိုက်ပွန်ပီယိုထက် ဂျိုးဘိုင်ဒင်ခေတ် ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကို မျှော်လင့်နေ သူဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မိုက်ပွန်ပီယိုကို မက်ခရွန်က သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲနှင့် ခမ်းခမ်းနားနား ဧည့်မခံဘဲ တံခါးပိတ်ဆွေးနွေးပွဲသာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။
ထို့ကြောင့် ထူးထူးဆန်းဆန်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြား ရေးဝန်ကြီးတစ်ဦး၏ အဓိကမဟာမိတ်ပြင်သစ်သို့ သွားရောက်သည့်ခရီးစဉ်က မီဒီယာအခန်းကဏ္ဍ၌ မပါဘဲ ပြီးဆုံးသွားခဲ့ပြီး သီးခြားကြေညာချက်များ ထုတ်ပြန်ခဲ့မှသာ ဆွေးနွေးခဲ့သည့် အကြောင်းအရာများ ကို သိခဲ့ရသည်။
ကနဦးက စီးပွားရေးနှင့် လုံခြုံရေးကိစ္စရပ်များကို အဓိကဆွေးနွေးမည်ဟု မိုက်ပွန်ပီယိုက ထုတ်ဖော်ပြော ဆိုခဲ့သော်လည်း တကယ်တမ်းဆွေးနွေးခဲ့ကြသည့် အဓိကအကြောင်းအရာက အကြမ်းဖက်တိုက်ဖျက်ရေးနှင့် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသမှ ပြန်လည်ထွက်ခွာရေးသာဖြစ်နေသည်။ မက်ခရွန်၊ ကာကွယ် ရေးဝန်ကြီး ဂျင်းဗွီလီဒရင်းနှင့် မိုက်ပွန်ပီယိုတို့ ပြင်သစ်သမ္မတနန်းတော် အိုင်းလ်ဆီး၌ သုံးပွင့်ဆိုင် တံခါး ပိတ်ဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီး ယခုအချိန်ထိ ခိုင်မာသည့်သဘောတူညီချက်တစ်စုံတစ်ရာကို လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော် ပြောကြားထားခြင်းမျိုး ထွက်မလာသေးပေ။ ထို့ပြင် ပြင်သစ်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး လီဒရင်းကလည်း ပုံမှန်ဆိုလျှင် သမ္မတနန်းတော်၌ မဟုတ်သည့် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်ရုံးခန်း၌ မိုက်ပွန်ပီယိုနှင့် တွေ့ဆုံရမည်ဖြစ်ကာ ယခု သမ္မတနန်းတော်၌ပင် မိုက်ပွန်ပီယို၏ ခရီးစဉ်က အဆုံးသတ်ခဲ့ရသည်။
ထို့ကြောင့် အမေရိကန်၌ သုံးလကျန်ရှိနေသေးသည့် ထရမ့်၏သြဇာက ပြင်သစ်၌ အစွမ်းမထက်တော့ပေ။ အဓိက ထိပ်တန်းအရာရှိ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မိုက်ပွန်ပီယိုနှင့်ပင် ပုံမှန်သံတမန်ဆက်ဆံရေးတစ်ခု ထိန်းထား ရုံသာတွေ့ခဲ့ပြီး မက်ခရွန်သည် ဥရောပကို ထရမ့်ကြောင့် ပိုမိုလွတ်လပ်သော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအဖြစ် အသွင်ပြောင်းလိုသူဖြစ်သည်။
မိုက်ပွန်ပီယိုနှင့်မတွေ့ဆုံမီမှာပင် မက်ခရွန်က အမှီအခိုကင်းသော ဥရောပအဖြစ်တည်ထောင်ရန် အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံအားလုံးကို တိုက်တွန်းခဲ့ပြီး မက်ခရွန်ကြောင့် အမေရိကန်ဦးဆောင်သည့် မြောက်အတ္တလန္တိတ်စာချုပ် အဖွဲ့ (NATO)နှင့်အပြိုင် ကိုယ်ပိုင်ဥရောပ စစ်တပ်တစ်ခုဖြစ်တည်လာရန်ပင် အခွင့်အလမ်းများလာခဲ့ပြီ ဖြစ် သည်။ လီဒရင်း၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် အကြမ်းဖက်တိုက်ဖျက်ရေး ဆွေးနွေးမှုအပြင် အီရတ်နှင့် အာဖဂန် နစ္စတန်ရှိ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များ လျင်မြန်စွာဆုတ်ခွာရေး အကြိတ်အနယ်ဆွေးနွေးခဲ့ရသည်ဟု ဆိုသည်။
ထို့ကြောင့် ထရမ့်၏ နောက်သုံးလသက်တမ်းမှာ အီရတ်နှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်ရှိ အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များ ဆုတ်ခွာရေးက အများစုစိုးရိမ်နေသည့် အတိုင်းဖြစ်လာရန် များနေပြီး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်း အထူးသဖြင့် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့များဖြင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ၌ လက်ချင်းတွဲ တိုက်ပွဲဝင်နေသော ပြင်သစ်က ထိုအခြေ အနေကို မဖြစ်စေချင်ဆုံးဖြစ်သည်။ သို့သော် မိုက်ပွန်ပီယို၏ ကြေညာချက်တွင် ထိုအကြောင်းမပါဝင်ခဲ့ဘဲ ပြင်သစ်နှင့် အမေရိကန်သာ လက်တွဲလုပ်ဆောင်လျှင် မဖြစ်နိုင်စရာမရှိဟူ၍ပင် ဆိုထားသေးသည်။
မိုက်ပွန်ပီယိုက ပြင်သစ်ပြီးလျှင် တူရကီသို့သွားမည်ဖြစ်ပြီး ထိုမှတစ်ဆင့် ဂျော်ဂျီယာ၊ အစ္စရေး၊ အာရပ်စော် ဘွားများပြည်ထောင်စု(UAE)၊ ကာတာနှင့် ဆော်ဒီ အာရေဗျတို့သို့ဆက်သွားမည်ဖြစ်သည်။ တူရကီသည် မကြာသေးမီကပင် အာမေးနီးယား၊ အဇာဘိုင်ဂျန်စစ်ပွဲကို ဝင်တိုက်ပေးထားသူဖြစ်ပြီး NATO အဖွဲ့ဝင်ဖြစ် လျက်နှင့် ရုရှားလေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးစနစ် S-400 ကိုလည်း ဝယ်ယူထားသည့် နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် တမန်တော်မိုဟာမက်ရုပ်ပြောင် ကာတွန်းကြောင့် ပြင်သစ်ထုတ်ကုန်များကို မွတ်စလင်နိုင်ငံများ၌ သပိတ် မှောက်ကြရန် ဦးဆောင်တိုက်တွန်းထားသည့် နိုင်ငံလည်းဖြစ်ကာ လတ်တလော အမေရိကန်အပါအဝင် ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် အဆိုးရွားဆုံး ဆက်ဆံရေးရရှိထားသည့် နိုင်ငံဖြစ်သည်။
မိုက်ပွန်ပီယိုက ၎င်း၏ခရီးစဉ်တွင် တူရကီထိပ်တန်း အရာရှိများနှင့် တွေ့ဆုံမည်မဟုတ်ဘဲ ဘာသာရေး လွတ်လပ်ခွင့်ကိုအားပေးရန် ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်များနှင့်သာ တွေ့ဆုံမည်ဟုပြောထားသည်။ အစ္စရေး ရောက်လျှင် အနောက်ဘက်ကမ်းအိမ်ရာ တည်ဆောက်နေမှုများဆီသို့ မိုက်ပွန်ပီယိုသွားရောက် လည်ပတ်မည် ဟုဆိုထားသည့်အတွက် ပါလက်စတိုင်းတို့က မိုက်ပွန်ပီယို ပြင်သစ်၌ရှိနေစဉ်ကတည်းကပင် ဒေါသဖြင့်ကြို ဆိုနေကြပြီဖြစ်သည်။
အနောက်ဘက်ကမ်းကို မိုက်ပွန်ပီယိုသွားခြင်းအားဖြင့် ထိုနေရာကို တရားဝင်အစ္စရေးပိုင်နက်အဖြစ် သတ် မှတ်ပေးလိုက်သကဲ့သို့ဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပြီး တစ်ဖက် တွင်လည်း မိုက်ပွန်ပီယိုက အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် နေတန် ယာဟု၊ ဘာရိန်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အဗ္ဗဒူလာတစ် အယ်လ်ဇာရာနီတို့နှင့် အာရပ်၊ ဂျူး ပုံမှန်သံတမန် ဆက်ဆံရေးထူထောင်ခြင်းအကြောင်း ဆွေးနွေးကြမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ အစ္စရေး၌ ရှိနေသည့် ဂျူးလူမျိုးအများစုက အမျိုးသားရေးဝါဒီ ထရမ့်ကိုသာ သမ္မတဖြစ်စေလိုပြီး ဒီမိုကရက် တစ်သမ္မတလောင်း ဂျိုးဘိုင်ဒင်ကို သိပ်သဘောကျမှု မရှိကြပေ။ အိုဘားမား၏ နောက်ဆုံးသက်တမ်း၂၀၁၆ ခုနှစ် လုံခြုံရေးကောင်စီဆုံးဖြတ်ချက်တွင် အစ္စရေးဘက်မှ အမေရိကန်တို့မရပ်တည်ခဲ့ဘဲ ကြားနေမဲပေး ခဲ့သည်။
ထို့ကြောင့် အိုဘားမားလက်ထက်တွင် ဒုတိယသမ္မတဖြစ်ခဲ့သော ဂျိုးဘိုင်ဒင်ကိုလည်း အစ္စရေးတို့ ထရမ့် လောက် သဘောမကျခြင်းဖြစ်နေကာ အမေရိကန်၌နေထိုင်သည့် ဂျူးလူမျိုးအများစုက ဂျိုးဘိုင်ဒင်ကိုသာ မဲပေးခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း ယခု နိုင်ငံတကာအစိုးရများ လက်ခံထားသူက ဂျိုးဘိုင်ဒင်ဖြစ်နေပြီး အများစု ကလည်း ဂျိုးဘိုင်ဒင်ခေတ်ကို မျှော်လင့်နေကြသောကြောင့် မိုက်ပွန်ပီယို၏နောက်ဆုံးနှင့် အရှည်ဆုံး ခုနစ်နိုင်ငံခရီးစဉ်က အရေးကြီးသည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များစွာ ပါဝင်လာမည် မဟုတ်ပါကြောင်း ရေးသားတင်ပြ လိုက်ရပါသည်။ ။
ရှိန်းထက်
Ref;BBC