ဝါဆိုသင်္ကန်းကပ်လှူဒါန်း မွန်မြတ်သည့် အလှူအတန်း
အယ်ဒီတာ့အာဘော်
(၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင် ၁၈ ရက်)
နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီ၏ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ၀ါဆိုသင်္ကန်း ဆက်ကပ်လှူဒါန်းပွဲ မဟာမင်္ဂလာ အခမ်းအနားကို နေပြည်တော်ဥပ္ပါတသန္တိ စေတီတော်မြတ်ကြီး ပရိဝုဏ်အတွင်း ၁၃၈၆ ခုနှစ် ဝါဆိုလဆန်း ၁၁ရက်တွင် ကျင်းပခဲ့ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံး (ကြည်း၊ ရေ၊ လေ) မိသားစုများ ဝါဆိုသင်္ကန်းဆက်ကပ် လှူဒါန်းပွဲ မဟာမင်္ဂလာအခမ်းအနားကို ဇူလိုင်လ ၁၇ ရက်နေ့ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၆ ခုနှစ် ဝါဆိုလဆန်း ၁၂ ရက်နေ့တွင် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံး(ကြည်း) အနော်ရထာခန်းမ၌ ကျင်းပခဲ့သည်။
နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့် သီလဂုဏ်၊ သမာဓိဂုဏ်၊ ပညာဂုဏ်တို့နှင့် ပြည့်စုံတော်မူပြီး သက်တော်ရှည် သံဃာ့ဥသျှောင် ဆရာတော်ကြီးများကို နှစ်စဉ်ဝါဆိုသင်္ကန်း ဆက်ကပ်လှူဒါန်းခြင်းသည် မြတ်စွာဘုရားရှင်က မိုးရေခံသင်္ကန်း (ဝါဆိုသင်္ကန်း)ဆက်ကပ်ရန် ဝိနည်းတော်နှင့်အညီ ခွင့်ပြုပေးတော်မူခဲ့သည့်အတွက် မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ အလိုတော်ကျဖြစ်ခြင်း၊ ဝါဆိုချိန်ရောက်တိုင်း ဝါဆိုသင်္ကန်းဆက်ကပ်ခြင်းကို အကြောင်းပြု၍ဆရာတော်ကြီးများအား အရုဏ်ဆွမ်း၊ နေ့ဆွမ်းဆက်ကပ်ခွင့်ရရှိခြင်း၊ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်ခွင့် ရရှိခြင်းတို့မှာ ကောင်းမြတ်သည့် အခွင့်ကောင်း၊ အစဉ်အလာကောင်းများကို ထိန်းသိမ်းရာရောက်သည်။
ရည်ရွယ်သတ်မှတ်ထားသည့်အချိန်အခါရောက်တိုင်း ဆည်းပူးအားထုတ်ရသည့်အတွက် “အာစိဏ္ဏကံ”ကုသိုလ်ကိုလည်း ဖြည့်ကျင့်ရာရောက်ပေသည်။
မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် သံဃာ့အဖွဲ့အစည်းကြီးကို စတင်တည်ထောင်စဉ်က အရိယာသံဃာတော် များနှင့် စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး သာသနာအစောပိုင်းကာလတွင် ရဟန်းတော်များ ဝတ်ရုံသုံးစွဲရန်အတွက် “တိစီဝရိတ်” ဟုခေါ်သည့် သုံးထည်သော သင်္ကန်းကိုသာခွင့်ပြုတော်မူခဲ့သည်။ မြတ်စွာဘုရားရှင်က ရဟန်း တော်များ ဝါဆိုဝါကပ်ရန် သတ်မှတ်ခွင့်ပြုပေးခဲ့တော် မူခဲ့သောကာလမှာ မိုးတွင်းကာလဖြစ်သည်။ ရဟန်း တော်များအနေဖြင့် မိမိတို့သီတင်းသုံးရာ ကျောင်းတိုက်တာနှင့်ညဉ့်ကင်း၍ ခရီးထွက်ခွာခြင်း မပြုရန် အကယ်၍ မဖြစ်မနေခရီးသွားရမည့် ကိစ္စရှိပါကလည်း ဝါပန်၍သွားရောက်ရန်စသည်ဖြင့် သိက္ခာပုဒ်များ ပညတ်တော် မူခဲ့သည်။
ထိုမိုးတွင်းကာလအတွင်း ကျောင်းတိုက်တာ ပြင်ပဖြစ်သည့် မြို့ရွာအတွင်းသို့ သွားရမည့်ကိစ္စ၊ ခရီးဝေးသွားရမည့်ကိစ္စ ပေါ်ပေါက်၍ သွားလာရသည့်အခါ ခရီးသွားလာရင်း မိုးစိုမိုးမိခဲ့ပါက ရေစိုသင်္ကန်းအား ခြောက်သွေ့သည့် အပိုသင်္ကန်းဖြင့်လဲလှယ်ဝတ်ရုံရန် အပိုသင်္ကန်းထားရှိခွင့်နှင့် မိုးရွာစဉ်မိုးရေချိုးသည့်အခါ၌လည်း ရေစိုခံမည့် မိုးရေခံသင်္ကန်းချုပ်ဆိုးခွင့်၊ ဝတ်ရုံခွင့်တို့ကို ထိုစဉ်ကမြတ်စွာဘုရားရှင် ခွင့်ပြုတော်မူခြင်း မရှိသေးသည့်အတွက် မိုးရေခံသင်္ကန်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ရဟန်းတော်များ အခက်အခဲဖြစ်ကြရသည်။ ထိုခက်ခဲမှုကိုသိရှိသည့် သာဝတ္ထိပြည် ပုဗ္ဗာရုံကျောင်းအမကြီး ဝိသာခါက ဘုရားရှင်ထံ”မိုးရေခံသင်္ကန်း” လှူဒါန်းခွင့်လျှောက်ထားခဲ့ရာ မြတ်စွာဘုရားရှင်က မိုးရေခံသင်္ကန်း အလှူခံသုံးစွဲခွင့်ကို ဝါနည်းသိက္ခာပုဒ်နှစ်ခု ပညတ်၍ သုံးစွဲရမည့်ကာလနှင့် အတိုင်းအတာ အရွယ်အစားပမာဏကို ခွင့်ပြုတော်မူခဲ့သည်။
ထိုစဉ်က မိုးရေချိုးသောအခါတွင် အသုံးပြုရန်မိုးရေခံသင်္ကန်း လှူဒါန်းခဲ့ကြသော်လည်း နောင်တွင် မိုးရာသီဖြစ်သော ဝါတွင်းသုံးလတွင် ၀ါဆိုဝါကပ်တော်မူကြသော ရဟန်းတော်တို့အား လှူဒါန်းကြသည့်အတွက် “ဝါဆိုသင်္ကန်း”ဟုပြောင်းလဲခေါ်ဝေါ် သုံးစွဲလာကြသည်မှာ ယနေ့တိုင်ဖြစ်သည်။ ဝါဆိုလတွင်၀ါဆိုသင်္ကန်း ဆက်ကပ်လှူဒါန်းပွဲသည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များဖြစ်ကြသည့် မြန်မာနိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားတို့၏ဆယ့်နှစ်လရာသီ ပွဲတော်များတွင် ထုံးတမ်းအစဉ်အလာ တစ်ရပ်အနေဖြင့် တည်ရှိလာခဲ့သည်။ ဝါဆိုသင်္ကန်းကပ်လှူခြင်းမှာ ဝိနည်းတော်နှင့်အညီ လှူဒါန်းခွင့်ရရှိခြင်း၊ ကာလဒါနဖြစ်ခြင်းတို့ကြောင့် မွန်မြတ်သည့် အလှူဒါနဟု ခေါ်ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။
မြတ်စွာဘုရားရှင် ခွင့်ပြုတော်မူအပ်သော ဆွမ်း၊ သင်္ကန်း၊ ကျောင်း၊ ဆေး လေးပါးသောပစ္စည်းတို့ အနက် ဝါတွင်းကာလအတွင်း သင်္ကန်းဖြင့်မပင်ပန်းကြစေရန် လှူဒါန်းကြရခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် သင်္ကန်း လှူဒါန်းသူများ အနေဖြင့် “ရွှေသို့အဆင်း၊ မြူကြေးကင်း၍၊ ရောင်ဝင်းထိန်ပ၊ နူးညံ့ရ၏။ မကသိန်းဖိုး၊ ပုဆိုးရလေ၊ ညိုရွှေဖြူနီ၊ ဤရှစ်လီသည်၊ ကျမ်းညီသင်္ကန်း လှူကျိုးတည်း”ဟူသော သင်္ကန်းအကျိုးရှစ်မျိုး ရရှိနိုင်သည်။
ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ အနေဖြင့် ဝါဆိုချိန်ရောက်တိုင်း ဝါဆိုသင်္ကန်း၊ ဝါဆိုပန်းတို့ကို အစဉ်အမြဲ လှူဒါန်းကြသည့် ကာလဒါနကုသိုလ်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် “သောတာပန်နှယ်၊ ဂုဏ်ရည်ကြွယ်၍၊ လေးဝပါယ်ဘေး၊ လွတ်ကင်းဝေး” နိုင်ကြောင်းကိုလည်း ကျမ်းဂန်အဆိုအမိန့်များအရ သိရသည်။
မြန်မာနိုင်ငံသည် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာ အထွန်းကားဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ပြီး မြတ်ဗုဒ္ဓ၏တရားဓမ္မနှင့် အညီနေထိုင်လျက်ရှိကြသောကြောင့် အေးချမ်းသာယာသော နိုင်ငံအဖြစ် ကမ္ဘာက မှတ်တမ်းပြုထားသည်။ သာသနာတော် သုံးရပ်တည်တံ့ခိုင်မာရေး၊ ထွန်းကားပြန့်ပွားရေးအတွက် သံဃာတော်များက ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခြင်းဖြင့် သာသနာတော် စောင့်ရှောက်နေကြသလို လူပုဂ္ဂိုလ်များကလည်း လှူဒါန်းမှုအစုစုဖြင့် သာသနာတော်ကို ပံ့ပိုးပေးကြသည့်အတွက် သာသနာတော်သည် ယနေ့တိုင်အဓွန့်ရှည် တည်တံ့နေခြင်းဖြစ်သည်။ ကုသိုလ်ကောင်းမှု တစ်စုံတစ်ခုပြုလုပ်နေချိန်၌ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မာန၊ ဣဿာမစ္ဆရိယစသော စိတ်၏အညစ်အကြေး အပြစ်အနာအဆာများ မရှိသဖြင့် ကုသိုလ်ကောင်းမှု ပြုနေသူများအတွက် ဝမ်းသာရွှင်ပျချမ်းသာမှုကို ရကြသည်။ ဘုရား၊ တရားနှင့်သံဃာတို့သည် ကြည်ညိုကိုးကွယ်သူတို့၏ နှစ်သက်မှုကိုဖြစ်စေတတ်သည့် အတွက် ရတနာမည်သည်။ ထို့ကြောင့် ရတနာသုံးပါးသည် လောကတွင်အမွန်မြတ်ဆုံးဖြစ်သည်။
အနှစ်ချုပ်ဆိုရသော် တစ်နှစ်လျှင်တစ်ကြိမ်သာ လှူဒါန်းခွင့်ရသည့် ၀ါဆိုသင်္ကန်းဆက်ကပ် လှူဒါန်းခြင်းမှာ လွန်စွာပီတိဖြစ်ဖွယ် မွန်မြတ်သည့် အလှူဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပေသည်။ ။